Κυστικέρκωση - Αποτιτανώσεις (Rice grain) Μαλακών Μορίων

Cysticercosis - Rice grain Calcifications

  

Case Courtesy: Radiology Archives ft. Dr. Άγγελος Κοπανούδης Archive.

Κυστικέρκωση (Cysticercosis): είναι λοίμωξη που προκαλείται από την προνυμφική μορφή του  παράσιτου (πλατυέλμινθα) Taenia solium (Ταινία ή μονήρης ^[1]): ο χοίρος ο ενδιάμεσος ξενιστής: ο άνθρωπος ο κύριος ξενιστής. Η σημασία της πάθησης έγκειται στο ότι στην ουσία ο άνθρωπος χρησιμεύει τόσο ως κύριος όσο και ως ενδιάμεσος ξενιστής. ^{[1], [6]} 

Ως κύριος ξενιστής μολύνεται καταναλώνοντας ωμό ή μισοψημένο χοιρινό κρέας που περιέχει κυστίκερκους («φυσιολογικός» βιολογικός κύκλος): ο σκώληκας αναπτύσσεται στον εντερικό αυλό.^[6] 

Ως ενδιάμεσος ξενιστής (εναλλακτικοί βιολογικοί κύκλοι): ο άνθρωπος μολύνεται είτε εξωγενώς (κατάποση μολυσμένης τροφής ή νερού με ανθρώπινα περιττώματα τα οποία φέρoυν αβγά του σκώληκα), είτε ενδογενώς (με τα αβγά του σκώληκα να παλινδρομούν από τις κατώτερες μοίρες του τυφλού στις ανώτερες μοίρες του δωδεκαδακτύλου και του στομάχου)^[6]: διάσπαση embryophore από το γαστρικό οξύ & ένζυμα, ενώ  έμβρυα - κυστίκερκοι - oncospheres απελευθερώνονται: η λοίμωξη  οδηγεί σε εντερική νόσο (γνωστή σας taeniasis - εντερική σκωληκική νόσος) και οι προνύμφες (larvae) ωριμάζουν σε εντερικούς σκώληκες (tapeworm).

Οι σκώληκες διαπερνούν το τοίχωμα του εντέρου, εισέρχονται στην πυλαία και ακολούθως στην συστηματική κυκλοφορία και μέσω αυτής στο μυϊκό σύστημα όπου και εγκαθίστανται σχηματίζοντας (μετά από 60-70 ημέρες) κυστίκερκους (σύμπλεγμα τοιχώματος που περιβάλλει μία κοιλότητα με φυσαλιδώδες υγρό και τον σκώληκα / scolex) = κυστικέρκωση.^{[2], [3], [7]} 

Ενδημική η νόσος στο Μεξικό και Νότια Αμερική, στην Αφρική, στην Ανατολική Ευρώπη στην Ασία και την Ινδονησία, και γενικά σε περιοχές με χαμηλό επίπεδο υγιεινής (στενή συμβίωση ανθρώπων και ζώων).^[3] 

Όσο αφορά την εντερική σκωληκική νόσος (ταινίαση / taeniasis) τα συμπτώματα συνήθως είναι ήπια (διαταραχές κενώσεων, κοιλιακή δυσφορία).^[2] Κυστίκερκοι ανευρίσκονται επίσης στην καρδιά, το ήπαρ, τους πνεύμονες, τους οφθαλμούς, στους σκελετικούς μυς και τον υποδόριο ιστό με χαρακτηριστικά πολλαπλά ανώδυνα, υποδερματικά οζίδια.^[2] 

Ακτινολογικά ευρήματα: εξαρτώνται από το στάδιο εξέλιξης της νόσου: Αρχικό Στάδιο: οι σκώληκες είναι ζωντανοί: πολλαπλές μικρές κύστεις. Στάδιο της Νέκρωσης: λόγω της έντονης αντίδρασης των πέριξ ιστών: οίδημα, έως και έντονη ενίσχυση του τοιχώματος των κύστεων. Οι νεκροί σκώληκες είναι δυνατόν να απεικονιστούν εντος των κύστεων (αρχίζουν να ρικνώνονται). Φάση Ίασης: οι κύστεις υποχωρούν: Rx / CT: διάσπαρτες μικρές σφαιρικές αποτιτανώσεις (σχεδόν παθογνωμικές της νόσου). Στους σκελετικούς μύες, οι κυστίκερκοι φαίνονται σαν επιμήκη αποτιτανωμένα στίγματα με παράλληλη φορά προς τις μυϊκές ίνες: χαρακτηριστική εικόνα “Rice Grain” (σαν «κόκκοι ρυζιού»).^{[7], [8]} 

Το ΚΝΣ είναι το συχνότερα θιγόμενο οργανικό σύστημα  προσβαλλόμενο σε πάνω από 92% των περιπτώσεων: Νευροκυστικέρκωση: μια από τις συχνότερες παρασιτώσεις του εγκεφάλου: η εντόπιση μπορεί να είναι μηνιγγική (υπαραχνοειδής) (39%), ενδοκοιλιακή(17%), παρεγχυματική και ενδονωτιαία (1%). Δραματική μπορεί να είναι η συμπτωματολογία από τη νευροκυστικέρκωση: σπασμοί, διαταραχές συμπεριφοράς, πάρεση, υδροκέφαλος και απώλεια όρασης.^{[2], [3], [9]} Η MRI είναι πιο ευαίσθητη από την CT στην απεικόνιση των παρεγχυματικών, ενδοκοιλιακών και υπαραχνοειδών κύστεων. Η CT υπερέχει στην ανάδειξη των επασβεστώσεων. Οπωσδήποτε εάν υπάρχει υπόνοια παρεγχυματικής  κυστικέρκωσης προτιμότερη αρχική screening εξέταση είναι n CT. Η MRI είναι πιο ευαίσθητη από την CT στην εκτίμηση των πιθανών ενδοκοιλιακών κύστεων. Η ανάδειξη του σκώληκα είναι παθογνωμονική της κυστικέρκωσης. ^{[9], [11]}

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1] Κ. Δ. Γαρδίκας, Ειδική νοσολογία, 2000,  Παρισιάνου Α.Ε., ISBN 960-394-034-8

[2]Α. Καραγιάννης, ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ (Δ΄ έκδοση) / Τομέας Παθολογίας Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ., 2012, ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε., ISBN : 978-960-12-2097-0
[3] W. Dahnert , Radiology Review Manual 7th ed.,2011,  Lippincott, ISBN-10: 1609139437
[4]H. H. García, A. E. Gonzalez, C. A. W. Evans, R. H. Gilman, Taenia solium Cysticercosis, Lancet. 2003 Aug 16; 362(9383): 547–556, doi:  10.1016/S0140-6736(03)14117-7
[5]Σ.Μυγιάκης, Ταινιάσεις, ΑΠΘ,  11/4/2011, http://www.med.auth.gr/depts/ gpathologiki/ mathimata/ taeniasis-1.pdf
[6]Ν.Μ.  Καποτάς, Νεοφανείς παρασιτικές ζωονόσοι που μεταδίδονται με το νερό και τρόφημα, 2003,  Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 20(4):407–424
[7]I. Bickle, V. Firke et al., Cysticercosis, http://radiopaedia.org/ articles/ cysticercosis  
[8]Y. Weerakkody ,  M. T. Niknejad et al., Rice grain calcification, http://radiopaedia.org/ articles/ rice-grain-calcification
[9] Anne G. Osborn, DIAGNOSTIC IMAGING: BRAIN, Amirsys Inc,  2004,  ISBN: 0-7216-2905-9 
[10]Chapman S., Nakielny R., Ακτινολογική Διαφορική Διάγνωση, 2006, Κωνσταντάρας, ISBN: 960-88361-6-6
[11]H. Lee, Μαγνητική και αξονική τομογραφία εγκεφάλου - κρανίου, Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, 2006, ISBN: 978-960-399-386-5