Όζοι (κήλες) του Schmorl

Schmorl's Nodes

Όζος (κήλη) του Schmorl (Schmorl Node): ενδοσπονδυλική κήλη του δίσκου διαμέσου της τελικής πλάκας του σπονδύλου: αντιπροσωπεύουν κήλες του πηκτοειδούς πυρήνα μέσα στην γειτονική τελική (αποφυσιακή) σπονδυλική πλάκα (διείσδυση στο σπογγώδες σπονδυλικό σώμα). Προσβολή περισσότερων των τριών, διαδοχικών θωρακικών σπονδύλων από όζους του Schmorl περιγράφεται ως Νόσος του Scheurmann: κυματοειδές περίγραμμα των παρακείμενων σπονδυλικών φλοιοεπιφυσιακών πλακών +/-οβελιαία επιμήκυνση και πρόσθια σφηνοειδής παραμόρφωση των σωμάτων των σπονδύλων και κυφωτική κύρτωση της ΘΜΣΣ (Νεανική Θωρακική Κύφωση).^[1]

Οι Κήλες του Schmorl, παρατηρούνται σε ποσοστό έως 75% όλων των φυσιολογικών σπονδυλικών στηλών και στο 20% των μαγνητικών τομογραφιών που γίνονται στους ασθενείς χωρίς οσφυαλγία, ενώ αν και συνδέονται με εκφυλιστικές αλλοιώσεις της ΟΜΣΣ, δεν αποτελούν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για οσφυαλγία. Είναι συχνότερες σε έφηβους και νεαρούς άνδρες (9/1). Oι πιο σοβαρές περιπτώσεις εμφανίζονται σε άτομα 11 - 30 ετών. Αποτελούν αυτοπεριοριζόμενη κατάσταση και παρουσιάζουν καλή πρόγνωση (εκτός εάν συνυπάρχουσα οστεοπόρωση οδηγήσει σε παθολογικά κατάγματα).[3]

Παθογένεση^[2]: διασπάσεις / διακοπές των  χόνδρινων πλακών των σπονδυλικών σωμάτων που έχουν απομείνει μετα την υποχώρηση της νωτιαίας χορδής (chorda dorsalis), από τα κενά οστεοποίησης και  από προηγούμενα αγγειακά κανάλια. Μικροσκοπικά^[3]: ινοχονδρικός / ινοχόνδρινος ιστός που περιβάλλεται από οστικό μυελό με  σκληρωτικό σπογγώδες οστό ή φλεγμονώδεις αλλοιώσεις.

Αιτιολογία^[3]: ▪Αναπτυξιακή, ▪Εκφυλιστική, ▪Μετατραυματική, και ▪Δευτεροπαθής από άλλες ασθένειες (οστεοπόρωση, νεόπλασμα, και φλεγμονή μπορούν να αποδυναμώσουν την αποοφυσιακή πλάκα).  Συνήθως λογω επαναλαμβανόμενης πίεσης (stress of gravity) στις ανώριμες αποφυσιακές πλάκες.   Οξεία τραυματική αξονική φόρτιση  μπορεί να οδηγήσει σε κήλη του Schmorl  με εστιακό πόνο στην πλάτη (μπορεί να συμβεί και με ένα μόνο τραυματικό επεισόδιο). Η τυπική κήλη του Schmorl είναι ένα επουλωμένο εστιακό κάταγμα της αποφυσιακής πλάκας.^[3] Άλλοι συγγραφείς χωρίζουν τα αίτια σε: (Α) Οστικά: ▪Οστεοπόρωση, ▪Οστεομαλακία, ▪Νόσος Paget, ▪Υπερπαραθυρεοειδισμός, ▪Λοίμωξη, ▪Νεοπλασία, και (Β) Χόνδρινα: ▪Μεσοσπονδύλια Οστεοχόνδρωση, ▪Δισκίτιδα, ▪Νεανική Κύφωση (Juvenile Kyphosis).^[2]

Κλινικά Στοιχεία: ▪Αιφνίδια έναρξη εντοπισμένου (non - radiating) πόνου και ευαισθησίας σε οξείες περιπτώσεις, ▪Οι περισσότερες περιπτώσεις ανακαλύπτονται τυχαία σαν χρόνιες "burned - out" βλάβες, ▪Κλινικό Προφίλ: έφηβος που εμπλέκεται σε αθλήματα αξονικής φόρτισης,±Αιφνίδια έναρξη εντοπισμένου πόνου.

Απεικονιστικά^[3]: Γενικά στοιχεία: ▪Εστιακή εγκόλπωση της τελικής πλάκας από υλικό του δίσκου που περιβάλλεται από σκληρωτικό (παλαιό), ή μη φυσιολογικό (οξύ) οστό, ▪Συχνότερα μεταξύ του Θ7 και Ο1 σπονδύλων, ▪Μέγεθος που ποικίλει από αρκετά mm έως «γιγάντια», ▪Βλάβη με τυπικά στρογγυλωμένα άνω όρια  ή κωνοειδή διαμόρφωση που συνέχεται με το χώρο του δίσκου. Απλή Ακτινογραφία (Rx): βλάβη / διαταραχή του περιγράμματος διαμέσου της  τελικής πλάκας, που εκτείνεται από το χώρο του δίσκου στο σπογγώδες οστό (είναι ασθενέστερο) του σπονδυλικού σώματος με σαφώς περιγεγραμμένα φλοιώδη όρια. Αξονική Τομογραφία (CT): Αξονικές Τομές: νησίδα χαμηλής πυκνότητας μέσα στο σπονδυλικό σώμα που περιβάλλεται από συμπυκνωμένο οστό. Οβελιαίες ανασυνθέσεις:  βλάβη τελικής πλάκας συνεχόμενη  με το χώρο του δίσκο, καλυμμένη από σκληρωτικό οστό. Ο όζος του Schmorl μπορεί να επασβεστωθεί.  Μαγνητική Τομογραφία (MRI): εντοπιζόμενο έλλειμμα (↓Τ1-WI και ↑Τ2-WI) στις τελικές πλάκες από μια καλά αφοριζόμενη ενδοοστική κήλη, η οποία περιβάλλεται από άλω ↓Τ1-WI και ↓T2WI στο σπονδυλικό σώμα: T1WI: ▪Εστιακή βλάβη στην τελική πλάκα που περιέχει μεσοσπονδύλιο δίσκο, ▪Χαμηλής έντασης σήμα σε σύγκριση με τον παρακείμενο μυελό (εάν είναι σε οξεία φάση). T2WI: Υψηλής έντασης σήμα σε σύγκριση με τον παρακείμενο μυελό (εάν είναι σε οξεία φάση), STIR: αναδεικνύει οίδημα (εάν είναι σε οξεία φάση), T1 C+: ▪Εντοπισμένη περιφερική ενίσχυση (εάν είναι σε υποξεία φάση), ▪Διάχυτη πρόσληψη του μυελού (εάν είναι σε οξεία φάση). Απεικονιστικές Συστάσεις: αναλύστε / προσέξτε την συνέχεια / συνάφεια της βλάβης με τον «μητρικό» μεσοσπονδύλιο δίσκο σε όλες της ακολουθίες (πάντα σε συνέχεια).

Ο Christian Georg Schmorl (1861 - 1932) ήταν Γερμανός πρωτοπόρος παθολόγος που ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την παθολογία και ακτινολογία της σπονδυλικής στήλης.[4]

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1]M. Prokop, Spiral and Multislice Computed Tomography of the Body, 2003,  Τhieme, 392-393, ISBN-10: 9780865778702

[2] Wolfgang Dähnert, Radiology Review Manual (Dahnert, Radiology Review Manual),  7th ed., 2011 LWW; North American Edition, ISBN-10: 1609139437
[3]J.S. Ross, K.R. Moore, B. Borg,  J. Crim, L. M. Shah, Diagnostic Imaging: Spine, Lippincott Williams & Wilkins; Second edition (November 5, 2010), ISBN-10: 9781931884877
[4] Vernon-Roberts B, Christian Georg Schmorl - Pioneer of spinal pathology and radiology, Spine (Phila Pa 1976). 1994 Dec 1;19(23):2724-7.