Γραμμοειδές Βρεγματικό Κάταγμα Κρανίου

Linear Parietal Skull Fracture

Κατάγματα του Θόλου του Κρανίου: τα τραύματα της κεφαλής (από ατύχημα / από πρόθεση): ~8 εκατομμύρια περιστατικά ετησίως στις ΗΠΑ: ~500.000 θεωρούνται βαριά: τα μισά χρειάζονται άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση: αναφερόμενα ποσοστά θνητότητας = 5% - 50%.^[1] Στην Ελλάδα ~50.000 περιστατικά Κρανιοεγκεφαλικών Κακώσεων (ΚΕΚ) ετησίως: τα μισά χρήζουν νοσοκομειακής περίθαλψης: 1/10 χρήζει περίθαλψη σε ΜΕΘ.

Όσο αφορά την επιλογή του κατάλληλου διαγνωστικού μέσου μετά από μια κάκωση κρανίου ο D. Sutton^[1] και οι συνεργάτες του αναφέρουν: «Η αξία της απλής ακτινογραφίας του κρανίου συνεχίζει να αποτελεί σημείο διαμάχης των γιατρών. Αν και έχει δημοσιευθεί μεγάλος αριθμός εργασιών οι οποίες αμφισβητούν την αξία της απλής ακτινογραφίας, αυτή εξακολουθεί να έχει μεγάλη ζήτηση. Η λογική προσέγγιση θα πρέπει να είναι η εξής: εάν η κάκωση είναι αρκετά μεγάλη ώστε να χρειάζεται απεικονιστική εξέταση, τότε πρέπει να προτιμάται η Αξονική Τομογραφία (CT), με τη σκέψη ότι είτε υπάρχει κάταγμα είτε όχι, μπορεί να υπάρχει ενδοκρανιακή αιμορραγία». Εμείς στο παρόν άρθρο συμφωνούμε πλήρως.

Γραμμοειδή Κατάγματα (Linear Fractures): τα συχνότερα: μερικές φορές δημιουργούν διαγνωστικά προβλήματα (λόγω της ομοιότητά τους με τις αγγειακές αύλακες): οι αγγειακές αύλακες είναι λιγότερο διαυγείς, έχουν λιγότερο σαφή όρια, εμφανίζουν διακλαδώσεις και σχηματίζουν καμπύλες παρά γωνίες.^[1] Τα κατάγματα έχουν λιαν σαφή χείλη, ακολουθούν ευθεία ή κυρτή  φορά ή δημιουργούν αστεροειδείς σχηματισμούς.^[2] Τα κατάγματα αυτά φαίνονται πιο διαυγή, απ ' ότι τα αγγειακά εντυπώματα και οι κλειστές ραφές του κρανίου, ενώ είναι ευρύτερα στη μεσότητα τους και στενότερα στα άκρα τους (συνολικά στενότερα των 3 mm).^[3] Είναι συνηθέστερα στις κροταφοβρεγματικές, τις μετωπιαίες και στις ινιακές χώρες και έχουν την τάση να εκτείνονται από τον κρανιακό θόλο προς την βάση του κρανίου.

Εμπιεστικά Κατάγματα (Depressed Fractures): είναι δυνατόν να είναι εμφανή κλινικώς (συχνά ψηλαφητά^[4]) ή να διαφύγουν της προσοχής: γενικά παρουσιάζουν τυπική ακτινολογική μηνοειδή εικόνα πυκνού οστού λόγω της επιπροβολής των τεμαχίων (bone – on – bone density^[4]). Στις περιπτώσεις αυτές, οι λήψεις κατ' εφαπτομένη συμβάλλουν αποτελεσματικά στη διάγνωση.^[1] Χαρακτηρίζονται από μετατόπιση προς την κοιλότητα του κρανίου ενός τμήματος του οστού: αντί για διαυγαση παρατηρείται σκίαση λόγω της επιπροβολής των χειλέων.^[2] Ο "εγκλωβισμός" των παρυφών  (του χείλους) του κατάγματος κάτω από το άθικτο γειτονικό κρανιακό οστούν  ή n αποτυχία επααφοράς του οστού, προκαλούν ένα εμπιεστικό κάταγμα. Τα κατάγματα αυτά είναι συχνότερα στις βρεγματικές και στις μετωπιαίες χώρες και συνήθως συμβαίνουν νέους ενήλικες  και στους εφήβους. Η ζώνη αυξημένης πυκνότητας που αναγνωρίζεται στο σημείο του κατάγματος στις α/ες κρανίου, οφείλεται στην εφίππευση  των κατεαγότων τμημάτων κάτωθεν του γειτονικού οστού ή στην στροφή ενός κατεαγότος τμ τμηματος προς την ίδια πλευρά, έτσι ώστε να προβάλλεται ένα μεγαλύτερο πάχος ακτινογραφικά, από το πάχος του γειτονικού κρανίου.^[3]

Διάσταση Ραφών: η στεφανιαία και n λαμβδoειδής ραφή δεν είναι ευρύτερες των 2 mm. Ο τραυματικός διαχωρισμός (= διάσταση) των ραφών απεικονίζεται όταν το εύρος της ραφής είναι μεγαλύτερο των 3 mm. Αυτό συμβαίνει όταν ένα κάταγμα εκτείνεται εντός των ραφών (συχνότερα σε ραφές που δεν συνοστεώνονται: η στεφανιαία ραφή συνενώνεται στην ηλικία των ~30 ετών, ενώ n λαμβδoειδής μετά την ηλικία των 60 ετών. Στους ενήλικες n διάσταση της λαμβδοειδούς ραφής είναι συχνότερη.^[3]

Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν τα κατάγματα (δεν αναλύονται στο παρόν άρθρο) τα οποία εκτείνονται στη βάση του κρανίου είναι δυνατόν να αφορούν τον σφηνοειδή κόλπο και να παρουσιάζουν υδραερικό επίπεδο . Σε κατάγματα του κρανίου μπορεί να εμφανιστούν ωτόρροια ή ρινόρροια. Τα κατάγματα των κροταφικών οστών γενικά (δεν αναλύονται στο παρόν άρθρο) χωρίζονται σε επιμήκη (κατά μήκος του άξονα του κροταφικού) και σε εγκάρσια. Και οι δύο ομάδες μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο ακουστικό ή το προσωπικό νεύρο, ενώ τα επιμήκη προκαλούν και κακώσεις του τυμπανικού υμένα και των ακουστικών οσταρίων.^{[1], [4]} Σε αντίθεση με τα κατάγματα του θόλου του κρανίου, τα κατάγματα της βάσεως είναι δύσκολο να απεικονιστούν με τις απλές ακτινογραφίες.^[2]

Έμμεσα σημεία τα οποία επισείουν την προσοχή^[1]: 1/ Ύπαρξη υδραερικού επιπέδου στον σφηνοειδή κόλπο (να ελέγχεται πάντα σε αναφερόμενη ΚΕΚ), 2/ Παρουσία ρινόρροιας ή ωτόρροιας (τρώση της σκληράς μήνιγγας), 3/ Ύπαρξη αέρα ενδοκοιλιακά (κάταγμα στην περιοχή των ηθμοειδών κυψελών και των μετωπιαίων κόλπων.

Χρόνοι Σύγκλεισης Καταγμάτων^[4]: ▪βρέφη = 3 - 6 μήνες, ▪παιδιά (5 -12 ετών):12 μήνες, ▪ενήλικες:  2 - 3 χρόνια. 

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1]D. Sutton, Textbook of Radiology and Imaging, Churchill Livingstone; 7 edition, ISBN-10: 0443071098

[2]Λ. Βλάχος, Σύγχρονη Διαγνωστική Απεικόνιση, 1997, Ιατρικές εκδόσεις Χρ. Βασιλειάδης
[3]H. Lee, Μαγνητική και αξονική τομογραφία εγκεφάλου – κρανίου, Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, 2006, ISBN: 978-960-399-386-5 
[4]W. Dähnert, Radiology Review Manual (Dahnert, Radiology Review Manual),  7th ed., 2011 LWW; North American Edition, ISBN-10: 1609139437