Σηπτικά Πνευμονικά Έμβολα

Septic Pulmonary Emboli

Case Courtesy: Δρόσος Σταμάτης, MD Radiologist 
Ιστορικό: Άντρας 30 ετών, χρήστης ε.φ. ναρκωτικών ουσιών, με εμπύρετο από 15ημέρου, παραγωγικό βήχα & θωρακικό άλγος. 
Ευρήματα: Διάσπαρτα κατά τόπους οζόμορφα πνευμονικά διηθήματα, κυρίως  με υπουπεζωκοτική εντόπιση, τα οποία παρουσιαζουν υπόπυκνο κέντρο και διαφορετικό βαθμό κοιλοποίησης, σε αμφότερους τους λοβούς. Σε μερικά εξ αυτών παρατηρείτε το σημείο του τροφοφόρου αγγείου (αιματογενής προέλευση του σηπτικού υλικού). 
Διάγνωση: Πνευμονικά σηπτικά εμβολα.

Σηπτικά Πνευμονικά Έμβολα: Θρομβοεμβολικό υλικό (μολυσματικά σωματίδια / ενδοαγγειακός θρόμβος που περιέχει μικροοργανισμούς) μπορεί να δημιουργηθεί σε σηπτικές καταστάσεις και να προκαλέσει την απόφραξη μικρών πνευμονικών αρτηριών. ^{[1], [2]} Τα σηπτικά έμβολα μπορεί να προέρχονται από ή να οφείλονται σε: 

1/Μολυσμένο καθετήρα (κεντρική φλεβική οδό / ηλεκτρόδια βηματοδότη /ασθενείς με αρτηριφλεβώδεις επικοινωνίες για αιμοδιάλυση)^{[1], [2]} 2/Απόστημα (σπληνικό, μεσεντέριο, πυελικές λοιμώξεις: σηπτική αποβολή)^{[1], [7], [8]} 3/Ενδοκαρδίτιδα (tricuspid valve endocarditis συνήθως από Χρυσίζοντα Σταφυλόκοκκο  σε χρήστες εφ. ναρκωτικών) ^{[1], [7], [8]} 4/Πνευμονική λοίμωξη ^[1] 5/Λοίμωξη του ουροποιητικού (σπεραματονεφρίτιδα)^{[1], [8]} 6/Περιοδοντική νόσο^[3]  7/Μετακυναγχική σηψαιμία^[3] (Νεκροβακίλλωση^[4] / Σύνδρομο  Lemierre^[5]: οξεία στοματοφαρυγγική λοίμωξη με δευτεροπαθή σηπτική θρομβοφλεβίτιδα της έσω σφαγίτιδας, και συχνά σηπτικές μεταστατικές εστίες με κύρια εντόπιση τον πνεύμονα ^[6]) 8/Mεταστηθαγχικη σηψαιμία^[3] 9/Επιμολυσμενη (σηπτική) DVT^[7] 10/Ανοσοανεπάρκειες (λέμφωμα, μεταμοσχεύσεις) ^{[1], [7]} 11/ Μπορεί να σχετίζετε  με: αλκοολισμό, δερματική λοίμωξη, μυκωτικά ανευρύσματα, αρθρίτιδα, μυοσίτιδα.^[7] 

Ακτινολογικά ευρήματα: Ακτινογραφία θώρακος: Πολλαπλές, περιφερικές, στρογγυλές ή σφηνοειδείς σπηλαιώδεις βλάβες με λεπτό ή, λιγότερο συχνά, παχύ τοίχωμα, και περιστασιακά υγραερικά επίπεδα, ^[8] συνήθως όχι. ^[7]

Αξονική τομογραφία:  1/Πολλαπλές στρογγυλές ή σφηνοειδείς σκιάσεις (1 - 3 cm) σε διαφορετικά στάδια κοιλοποίησης (σχηματισμός αποστήματος περίπου στο 50%). Οι σηπτικές εστίες έχουν λιγότερο σαφή όρια από τις μεταστάσεις και συχνά απεικονίζονται σαν σφηνοειδείς σκιάσεις με τη βάση τους στον υπεζωκότα, μερικές των οποίων έχουν κοιλοποιηθεί.^[1] Σπηλαιοποίηση σε μη σηπτικά έμβολα και έμφρακτα είναι πολύ σπάνια.^[8] Η τυπική απεικόνιση είναι αυτή διάσπαρτων αμφοτερόπλευρων βλαβών που εντοπίζονται κυρίως στους κάτω λοβούς. Ο αριθμός και το μέγεθος (το μέγεθος & ο βαθμός κοιλοποίησης) μπορεί να αλλάζει μέρα με τι μέρα^[7] 2/Ανάδειξη ενός τροφοφόρου αγγείου (σημείο τροφοφόρου αγγείου - Feeding Vessel Sign: στο 60 - 70% των περιπτώσεων ^[7]) επιβεβαιώνει την αιματογενή προέλευση της βλάβης. 3/Μπορεί να συνυπάρχει συνοδός υπεζωκοτική ή περικαρδιακή συλλογή.^[1] 4/ Απουσία υγραερικού επιπέδου  5/ Συχνά επιπλέκεται με εμπύημα. 6/ Δεν υπάρχουν ενδαγγγειακοί θρόμβοι.^[7]

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1]Prokop M, Galanski M. Spiral and Multislice Computed Tomography of the Body. TIS. ISBN: B005TGA7A8.

[2]Y. Weerakkody et al., Septic pulmonary emboli, http://radiopaedia.org/ articles/ septic-pulmonary-emboli
[3]Mattar CS, Keith RL, Byrd RP et-al. Septic pulmonary emboli due to periodontal disease. Respir Med. 2006.
[4]Courmont P, Cade A. Sur une septico-pyohemie de l’homme simulant la peste ET causée par UN streptobacille anaerobie. Arch Med Exp Anat Pathol 1900; 12: 393–418
[5]Lemierre A. On certain septicaemias due to anaerobic organisms. Lancet. 1936; 1: 701–3
[6]Miranda D. Lu et al., Lemierre Syndrome Following Oropharyngeal Infection: A Case Series, J Am Board Fam Med January-February 2009 vol. 22 no. 1 79-83
[7]Gurney, Jud W., Diagnostic Imaging: Chest, First Edition, 2006 Amirsys Publishing, Inc., ISBN: 9781416023340
[8]F. A. Burgener, M. Kormano, T. Pudas, ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΘΩΡΑΚΑ -Διαφορική Διάγνωση στη Συμβατική Ακτινολογία ,ΣΙΩΚΗΣ,  2007, ISBN 978-960-7461-62-9, 198 - 199

Διαγνωστική Διερεύνηση των Παραγαγγλιωμάτων (Glomus Tumor) του Τραχήλου

Οικονόμου Ι.,  Καρανικόλας Δ.Χ.,  Δεστάνης Ε.,  Μιχαηλίδης Ν.,  Σαραφόπουλος Α.,  Σπανός Γ.,  Δημητριάδης Σ.Α             Πανεπιστημιακό Ακτινολογικό Εργαστήριο, Πανεπιστημιακό Γ.N.Θ. ΑΧΕΠΑ

Κύστη Επίφυσης (Κωναρίου)

Pineal Cyst 

Case Courtesy: Dr. Δημήτριος Χ. Καρανικόλας, MD Radiologist

Κωνάριο (επίφυση): μόρφωμα σχήματος κωναρίου (κουκουνάρι) πεύκου, μήκους ~8mm που βρίσκεται εντός της δεξαμενής του τετραδύμου, και ειδικότερα εντός του κολπώματος της επίφυσης της 3ης κοιλίας (το κόλπωμα μεταξύ των δύο πετάλων*: μεταξύ πρόσθιων διδυμιών, προσκεφάλαιων των θαλάμων και σπληνίου του μεσολόβιου). ^{[2], [3]} 

*Ο μίσχος της επίφυσης έχει άνω (ηνία)  και κάτω (οπίσθιος σύνδεσμος) πέταλο.

Η επίφυση (pineal gland - κωνάριο) μαζί με την ηνία (habenula - τρίγωνο της ηνίας) και τον οπίσθιο σύνδεσμο (stria medularis) σχηματίζουν τον επιθάλαμο, ο οποίος μαζί με τους θαλάμους, τον υποθάλαμο τα γονατώδη σώματα (μεταθάλαμος), σχηματίζουν τον Διεγκέφαλο (διάμεσος εγκέφαλος): πέριξ της 3ης  κοιλίας (στο βάθος του εγκεφάλου) και αποτελεί την  οδό  που ενώνει τον μεσεγκέφαλο (στέλεχος του εγκεφάλου)  με τα εγκεφαλικά ημισφαίρια (σύνδεση του Μεταιχμιακού συστήματος με τον λοιπό εγκέφαλο). ^{[2], [3]} 

Η επίφυση παράγει την ορμόνη μελατονίνη, που είναι παράγωγο του αμινοξέος τρυπτοφάνη (αρχικά από την τρυπτοφάνη παράγεται σεροτονίνη και κατόπιν από τη σεροτονίνη παράγεται μελατονίνη). Το απαραίτητο ένζυμο για τη μετατροπή αυτή βρίσκεται μόνο στον επιφυσιακό ιστό ^[4]. Η μελατονίνη επηρεάζει το αίσθημα ύπνου / αγρυπνίας και τις φωτοπεριοδικές λειτουργίες (η έκκριση της αρχίζει όταν υπάρχει  σκοτάδι και είναι μεγάλη κατά την διάρκεια της νύχτας), ενώ ελέγχει τον κιρκαδικό ρυθμό (κιρκάδιος ρυθμός - circadian rhythm).   

Κύστεις της επίφυσης (Pineal cyst,  Glial cyst of pineal gland) :  μπορεί να παριστούν υπολειμματικούς χώρους  με επενδυματικό τοίχωμα, του επιφυσιακού κολπώματος από την 3η κοιλία  ή μπορεί να είναι μια εκφυλιστική διαδικασία. Οι καλοήθεις επιφυσιακές κύστεις  αφορίζονται σαφώς και  είναι ενδοπαρεγχυματικές ομοιογενείς μάζες. ^{[1], [2]} 

Στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ασυμπτωματικές,  ανακαλύπτονται τυχαία κα συνήθως δεν απαιτουν θεραπεία. Σε μεγάλες κύστεις > 1cm: 1/ Κεφαλαλγία (50%)  (λόγω πίεσης του υδραγωγού) 2/ Σύνδρομο Parinaud (10%) (αμφοτερόπλευρη πάρεση της προς τα άνω βλεμματικής κίνησης -  tectal compression) 3/ Σπανιότατα: "Pineal apoplexy" με ενδοκυστική αιμορραγία, οξύ υδροκέφαλο και αιφνίδιο θάνατο. Σε αυτές τις άτυπες / συμπτωματικές περιπτωσεις μπορει να απαιτηθει στερεοτακτική αναρρόφηση ή βιοψία / εκτομή.  ^[1] 

Διαφορική Διάγνωση^[1]: 1/ Φυσιο-λογική επίφυση (μπορεί να είναι κυστική): 3 μορφολογίες στην CECT: Nodule (52%) Crescent (26%) Ring-like (22%) 2/ Επιφυσιοκύττωμα: Συνήθως φέρει συμπαγή στοιχεία: σπάνια εμφανίζεται ως κυστικός όγκος. Το κυστικό επιφυσιοκύττωμα είναι δύσκολα διαχωρίσιμο και απαιτεί βιοψία. 3/ Επιδερμοειδής κύστη: Σπάνια εντόπιση η τετραδυμική δεξαμενή. Μορφολογία «σαν κουνουπίδι» (Cauliflower). Μέτριος περιορισμός στην DWI 4/ Αραχνοειδής κύστη: Χωρίς πρόσληψη ή επασβεστώσεις. Η πυκνότητα της ακολουθεί αυτή του ΕΝΥ.

Απεικονιστικές Συστάσεις^[1] : Εξέταση εκλογής: MRI με / χωρίς σκιαγραφικό: χρησιμοποιήστε λεπτές τομές (≤ 3mm) για να εντοπίσετε την βλάβη σε αυτή την σύνθετη ανατομικά περιοχή. 

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1]Anne G. Osborn, DIAGNOSTIC IMAGING: BRAIN, Amirsys Inc,  2004,  ISBN: 0-7216-2905-9

[2]Hans Lee, Μαγνητική και αξονική τομογραφία εγκεφάλου – κρανίου, Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, 2006, ISBN: 978-960-399-386-5

[3]Λ. Βλάχος, Σύγχρονη Διαγνωστική Απεικόνιση, Ιατρικές εκδόσεις Χρήστος Βασιλειάδης, 1997

[4]Επίφυση - Ηλεκτρονική Πύλη του Ασκληπιακού Πάρκου, www. panacea.med.uoa.gr/ topic.aspx?id=198