Αποσπαστικό Κάταγμα Φύματος 5ου Μεταταρσίου

Avulsion Fracture of the 5th Metatarsal Styloid

Κατάγματα Εγγύς Άκρου 5ου Μεταταρσίου: διαχωρίζονται σε ^{[1], [6]}:

 Α. Αποσπαστικά κατάγματα  φύματος (Ζώνη Ι: σπογγώδης περιοχή του φύματος και περικλείει την πρόσφυση του βραχέως περονιαίου μυός και την πτερνομετατάρσια μοίρα της πελματιαίας απονεύρωσης): το πιο σύνηθες κάταγμα από τα τρία: περιφερικά στο φύμα (μπορεί να περιορίζεται εκτός της άρθρωσης ή να εκτείνεται κεντρικά μέσα στην μεταταρσιο-κυβοειδή άρθρωση). Η θεραπεία συνήθως είναι συμπτωματική. 

Β. Οξέα κατάγματα τύπου Jones (Ζώνη ΙΙ: περικλείει το περιφερικότερο τμήμα της περιοχής  του φύματος): εντοπίζονται στην  συμβολή μετάφυσης - διάφυσης ~2cm (1,5-3cm) από την κορυφή του 5ου μεταταρσίου (φύμα), έχουν κυρίως οριζόντια (εγκάρσια)  φορά και δεν θα πρέπει να επεκτείνονταιι περιφερικότερα της άρθρωσης, ούτε να εμπλέκουν τις αρθρικές επιφάνειες ^[3] (αληθή κάταγματα Jones: οξύ κάταγμα χωρίς ιστορικό προδρόμων ενοχλημάτων). ^[5] Ο Βρετανός ορθοπεδικός Sir Robert Jones το 1902 πρώτος παρουσίασε κατάγματα αυτού του τύπου ^[2] (ένα εκ των οποίων είχε συμβεί στον ίδιο κατά την διάρκεια χορού. 

Γ. Κατάγματα εγγύς διάφυσης (κόπωσης) (Ζώνη ΙΙΙ: περιφερικά των συνδέσμων που συγκρατούν την άρθρωση 4ου–5ου μεταταρσίων): αμέσως περιφερικά της κατάφυσης των συνδέσμων που συγκρατούν την άρθρωση 4ου–5ου μεταταρσίων (συνήθως κατάγματα κόπωσης σε δρομείς και αθλητές καλαθόσφαιρας και ποδοσφαίρου).^[5] 

Με βάση τα ακτινολογικά κριτήρια: τρεις κατηγορίες (Torg Classification) ^[8]:

ΤΥΠΟΣ Ι: Οξέα κατάγματα: η απουσία ιστορικού κατάγματος τοπικά, απουσία ενδομυελικής σκλήρυνσης, παρουσία γραμμής κατάγματος με λεπτά όρια και όχι αμβλέα ή με οστική απορρόφηση και τέλος μικρή πάχυνση του φλοιού ή περιοστική αντίδραση.

ΤΥΠΟΣ ΙΙ: Κατάγματα σε καθυστερημένη πώρωση:  παρουσία ιστορικού τραυματισμού ή κατάγματος, γραμμή κατάγματος πλατειά που επεκτείνεται και στους δύο φλοιούς με συνοδό παρουσία περιοστικού νέου οστού και ενδομυελικής σκλήρυνσης. 

ΤΥΠΟΣ ΙΙΙ: Κατάγματα σε ψευδάρθρωση: επαναλαμβανόμενου τραυματισμού και υποτροπής των ενοχλημάτων, πλατειά γραμμή κατάγματος με οστική απορρόφηση και πλήρη κατάληψη του αυλού από σκληρυντικό οστούν. 

Ανατομικές παραλλαγές και καταστάσεις οι οποίες μπορούν να μιμηθουν και να προκαλέσουν σύγχυση με τα κατάγματα του εγγύς άκρου του 5ου μεταταρσίου ^[1]:

Α. Παρουσία δευτερογενούς πυρήνα οστεώσεως (φυσιολογική απόφυση) (φαίνεται ακτινολογικά στα κορίτσια: 9-11 ετών στα αγόρια 11-14 ετών): λοξός ο προσανατολισμός του πυρήνα σε σχέση με τη διάφυση: τα κατάγματα στην περιοχή:  εγκάρσια. 

Β. Παρουσία σησαμοειδών οστών [os perοneum (κυβοειδές), os vesalianum (του βραχέως περονιαίου μυός)]. 

Γ. Νόσος Iselin: καλοήθης αυτοπεριοριζόμενη αποφυσίτιδα της βάσης του 5ου μεταταρσίου, συχνότερα άρρενες (συνήθως έφηβους) αθλητές. ^[4]

Karapasias Nikos, MD Radiologist

 

[1]A. Rezaee, F. Gaillard et al., Fractures of the proximal fifth metatarsal, http:// radiopaedia.org/ articles/ fractures-of-the-proximal-fifth-metatarsal 

[2]Jones R. I. Fracture of the Base of the Fifth Metatarsal Bone by Indirect Violence. Ann. Surg. 1902;35 (6): 697-700.2. 

[3]A. Goel, A. Datir et al., Jones fracture, http://radiopaedia.org/ articles/ jones-fracture-1

[4]Y. Weerakkody, M. Venkatesh et al., Iselin disease, http://radiopaedia.org/ articles /iselin-disease

[5]Stewart IM: Jones’s fracture: Fracture of the base of fifth metatarsal. Clin Orthop 16: 190-198, 1960.

[6] Dameron TB Jr: Fractures of the proximal fifth metatarsal: Selecting the best treatment option. J Am Acad Orthop Surg 3:110-114, 1995

[7] DeLee JC, Evans JP, Julian J: Stress fracture of the fifth metatarsal. Am J Sports Med 11: 349-353, 1983.

[8] Torg JS, Balduini FC, Zelko RR, Pavlov H, Peff TC, Das M: Fractures of the base of the fifth metatarsal distal to the tuberosity: Classification and guide-lines for non surgical and surgical management. J Bone Joint Surg Am 66: 209-214, 1984.