Learning & Have Fun n.3 - Inverted Napoleon's Hat Sign

Εξωαρθρικό Κάταγμα Πτέρνης

Extra-Articular Calcaneal (Heel Bone) Fracture

Κάταγμα Πτέρνης: το πιο συχνό κάταγμα στα οστά του ταρσού (~60% των καταγμάτων του ταρσού ~2 όλων των καταγμάτων)^[1]. Προκαλείται  συνήθως μετά από πτώση από ύψος (αποτέλεσμα της δράσης φορτίου που ασκείται κατά τον κατακόρυφο άξονα επί της πτέρνας) και μπορεί να συνυπάρχει  και με άλλες κακώσεις  (όπως κατάγματα στην σπονδυλική στήλη - burst fracture). Το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί, εξαρτάται από τη βαρύτητα του κατάγματος, αλλά και από τη γενική υγεία του ασθενή.

Τα κατάγματα πτέρνης μπορούν να χωριστούν γενικά σε δύο τύπους^[1]: 1/ Εξωαρθρικά: 25-30%:  α/ Αποστακτικό κάταγμα ογκώματος  β/ Εξωαρθρικό κάταγμα: Lover's fracture / Casanova fracture («τύπος κατάγματος που μπορεί να υποστεί ένας εραστής, πραγματοποιώντας  ένα άλμα από παράθυρο σε υψηλό όροφο, προκειμένου να διαφύγει της οργής του συζύγου»^[3]) 2/ Ενδοαρθρικά: 70-75%  (ενδαρθρικό Lover's fracture).

Χρήσιμο ακτινολογικό δείκτη για την αξιολόγηση του βαθμού καθίζησης της πτέρνας αποτελεί η μέτρηση της γωνίας του Bohler (Boehler's / Bohler’s Angle) στην πλάγια ακτινογραφία: σχηματίζεται μεταξύ μίας ευθείας γραμμής που ενώνει το υψηλότερο σημείο του οπισθίου ογκώματος της πτέρνας με το υψηλότερο σημείο της οπίσθιας αρθρικής επιφάνειας και μίας ευθείας γραμμής που ενώνει το τελευταίο με την πρόσθια απόφυση της πτέρνας. Φυσιολογικά η γωνία Bohler  κυμαίνεται μεταξύ 20 – 40 μοιρών.^{[4], [5]} Ελάττωση ή και αναστροφή της γωνίας αυτής είναι ενδεικτική καθίζησης της πτέρνας. Η αξονική τομογραφία αποτελεί αναντικατάστατο εργαλείο τόσο για τη διάγνωση και ταξινόμηση των ενδαρθρικών καταγμάτων της πτέρνας, όσο και για το σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπευτικής αντιμετώπισης αυτών.^[4] 

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1]Y. Weerakkody, Radswiki et al., Calcaneal fracture, http://radiopaedia.org/ articles/ calcaneal-fracture
[2]T. Luijkx,  B. Abbasi et al., Lover fracture, http://radiopaedia.org/ articles/ lover-fracture
[3]Lee P, Hunter TB, Taljanovic M. Musculoskeletal colloquialisms: how did we come up with these names? Radiographics. 2004;24 (4): 1009-27.
[4]Γιγής Π.Ι., Σαμδάνης Β., ΠΑΘΗΣΕΙΣ & ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ  &  ΤΟΥ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΟΣ , Β' Ορθοπαιδική Κλινική Α.Π.Θ.
[5]Calcaneus - Simple undisplaced body fractures, https:// www2.aofoundation.org

Νευροενδοκρινείς Όγκοι: Η θέση της Διαγνωστικής και Επεμβατικής Ακτινολογίας

Βασίλειος Δ. Σουφτάς,  Εργαστήριο Ακτινολογίας & Ιατρικής Απεικόνισης,  Τμήμα Ιατρικής ΔΠΘ

Κάταγμα Κλείδας (Ομάδας Ι - Παρεκτοπισμένο)

Clavicle Fracture (Group I - Displaced)

ΔΕΙΤΕ  > ΕΔΩ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 

Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει για να δημιουργηθεί μία κατάλληλη κατάταξη για τα κατάγματα κλείδας. Λαμβάνοντας υπόψη την ανατομική περιοχή ο Allman κατατάσσει τα κατάγματα κλείδας σύμφωνα με τη θέση τους σε ^{[1], [2], [4]}:

Ομάδα Ι: Περιλαμβάνει κατάγματα του μέσου τριτημορίου της κλείδας που είναι και τα πιο συνηθισμένα και αφορούν περίπου το 80% των καταγμάτων του οστού αφού έχει δειχθεί και εμβιομηχανικά ότι η κλείδα είναι ασθενέστερη στο μέσον της. Τα κατάγματα αυτά αντιμετωπίζονται συνήθως με συντηρητικά μέσα με πολύ καλά αποτελέσματα.  

Ομάδα ΙΙ: Περιλαμβάνει κατάγματα περιφερικότερα του κορακοκλειδικού συνδέσμου (έξω τριτημορίου) τα οποία αποτελούν το 20% περίπου των καταγμάτων της κλείδας. Η μικρή τους σχετικά συχνότητα οφείλεται στο γεγονός ότι το περιφερικό τμήμα συγκρατείται στο ακρώμιο από τον ακρωμιοκλειδικό σύνδεσμο ενώ το κεντρικό τμήμα της κλείδας συγκρατείται στην κορακοειδκή απόφυση από τον κορακοκλειδικό σύνδεσμο. Τα κατάγματα αυτά του έξω τριτημορίου διαιρούνται σε 2 τύπους (Neer). ^[3] 

Ομάδα ΙΙΙ: Είναι σπάνια και περιλαμβάνουν το έσω τριτημόριο της κλείδας. Αν ο πλευροκλειδικός σύνδεσμος παραμένει ακέραιος δεν υπάρχει σημαντική παρεκτόπιση του κατάγματος και γι αυτό τα κατάγματα αυτά αντιμετωπίζονται συνήθως συντηρητικά.

Η ευρέως αποδεκτή ταξινόμηση υποδιαιρείται περαιτέρω σε ^[2]: (α) μη παρεκτοπισμένα κατάγματα  (β) παρεκτοπισμένα κατάγματα   (γ) πολύ-τμηματικά κατάγματα.

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1]Allman FL, Jr (1967) Fractures and lίgamentoυs injuries of the clavicle and its articulation. J Bone Joint Surg 49Α,774.

[2]E.J.Hubner, et al., Clavicle Fractures - Is there a Standard Treatment?, ACTA CHIRURGIAE ORTHOPAEDICAE ET TRAUMATOLOGIAE ČECHOSL.,78, 2011, p. 288 – 296
[3]Neer C,S., II (1963) Fracture of the distal clavicle with detachment of the coracoclavicular ligament in adutts. J Trauma 3,99.
[4]Γ.Μαχαιράς και συν., ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΑΚΡΩΜΙΑΚΟΥ ΑΚΡΟΥ ΚΛΕΙΔΑΣ, Cyprus Medical Journal 2000

Αυτοσπληνεκτομή (Δρεπανοκυτταρική Νόσος)

Autosplenectomy (Sickle cell Disease)

Case Courtesy: Δρόσος Σταμάτης, MD, Radiologist 

Ιστορικό - Κλινικά: Γυναίκα 66 ετών με γνωστή δρεπανοκυτταρική αναιμία και  άλγος δεξιού υποχονδρίου. 
Ευρήματα - Διάγνωση:  Ως τυχαίο εύρημα σημειώνεται ένα ασυνήθιστα μικρό πλήρως απασβεστωμένο σπληνικό υπόλειμμα: συρρικνωμένος & απασβεστωμένος σπλήνας στα πλαίσια Αυτοσπληνεκτομής.

Αυτοσπληνεκτομή (Autosplenectomy): υποδηλώνει το αυτόματο έμφρακτο του σπλήνα με αποτέλεσμα τον υποσπληνισμό και είναι συνηθέστερη σε ασθενείς με Ομόζυγη Δρεπανοκυτταρική Αναιμια, ενώ έχει αναφερθει και σε ασθενεις με Πνευμονιοκοκκική Σηψαιμία και Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο. Εμφανίζεται σταδιακά στην παιδική ηλικία με την πλήρη αυτοσπληνεκτομή να σημειώνεται στην ηλικία περίπου των 8 ετών.  ^[1] Η Αυτοσπληνεκτομή, γνωστή και ως «σπλήν τελικού σταδίου», χαρακτηρίζεται από μαζική περιαγγειακή ίνωση με εναπόθεση αιμοσιδηρίνης και ασβεστίου, και αποτελεί ξεχωριστή κατάσταση από την Λειτουργική Ασπληνία (ο σπλήν ανατομικά παρών αλλά μη λειτουργικός.) ^[4] 

Η Αξονική Τομογραφία σε ασθενείς με ομόζυγο δρεπανοκυτταρική αναιμία και χρόνια υποτροπιάζοντα έμφρακτα απεικονίζει ένα συρρικνωμένο σπλήνα με πολλαπλές αποτιτανώσεις. Ασθενείς με ετερόζυγο μορφή έχουν ένα διογκωμένο σπλήνα με πολλαπλά αποτιτανωμένα υποκάψια έμφρακτα. ^[2] Η Αξονική Τομογραφία εντοπίζει εύκολα το ασυνήθιστα μικρό σπληνικό υπόλειμμα, το οποίο συνήθως είναι επασβεστωμένο. ^[1] 

Διαφορική Διάγνωση: 1/Ασπληνία: Συγγενής απουσία σπληνός. Συνήθως συνδυάζεται με άλλες συγγενείς ανωμαλίες: -Έλλειμμα ενδοκαρδιακών προσκεφαλαίων -Πνευμονική ατρησία ή στένωση -Μετάθεση μεγάλων αγγείων 2/Σπληνεκτομή: Ιστορικό χειρουργικής αφαίρεσης σπληνός.  3/Έκτοπος πυελικός σπλήνας (wandering spleen) : Συνήθως πυελικός.  4/Αιμοσιδήρωση ^{[1], [3]}

Karapasias Nikos, MD Radiologist

[1]H. Knipe, F. Gaillard et al., Autosplenectomy, http://radiopaedia.org/ articles/ autosplenectomy

[2]M. Prokop, Spiral and Multislice Computed Tomography of the Body, 2003, Τhieme, ISBN-10: 9780865778702
[3]Michael P. Federle, Diagnostic Imaging: Abdomen, 1e, AMIRSYS (2004), ISBN 10: 1416025413, ISBN 13: 9781416025412
[4]E.J. Rummeny,  P. Reimer,  W. Heindel, Μαγνητική Τομογραφία Ανθρώπινου Σώματος, 2011, Ιατρικές Εκδόσεις Χ. Βασιλειάδης, ISBN: 9783131358417