Παροδική Οστεοπόρωση Ισχίου

 Transient Osteoporosis of the Hip

Case Courtesy: Dr. Δημήτριος Χ. Καρανικόλας, MD Radiologist

Παροδική Οστεοπόρωση Ισχίου (ΠΟΙ) (Transient Osteoporosis of the Hip, Transient Osteonecrosis, Algodystrophy^[1]): ο όρος είναι συνώνυμος με το Σύνδρομο Παροδικού Οιδήματος του Μυελού (ΣΠΟΜ)^[2] (Transient Bone Marrow Edema Syndrome) και αποτελεί σπάνια διαταραχή της άρθρωσης του ισχίου που εκδηλώνεται με πόνο & έντονη εστιακή οστεοπόρωση και στην ουσία πρόκειται για αυτοπεριοριζόμενο (υποχωρεί μετα από 4 έως 10 μήνες) διάχυτο οίδημα του μυελού των οστών της κεφαλής & του αυχένα και του μηριαίου^{.[1], [5]} Ακτινογραφικά το ΣΠΟΜ δεν παρουσιάζει οστεοπενία, ενώ στην εξέταση MRI τα ευρήματα είναι αυτά της ΠΟΙ (η ΣΠΟΜ μπορεί να βρεθεί στα πρώιμα στάδια της ΠΟΙ).^[1]

Η Παροδική Οστεοπόρωση παρατηρείται σε μέσης ηλικίας ενήλικες, ειδικά σε άνδρες (τυπικά σε νέους και μέσης ηλικίας ενήλικες), προσβάλλοντας γενικά το αριστερό ισχίο στις γυναίκες (στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης). Δεν υπάρχει ιστορικό κάκωσης ή λοίμωξης. Η αιτιολογία της είναι αβέβαιη, αλλά οι ομοιότητες με την Αντανακλαστική Συμπαθητική Δυστροφία (μερικοί συγγραφείς την θεωρούν μορφή της Ατροφίας του Sudeck) συνηγορούν υπέρ ενός νευρογενούς παράγοντα.^{[4], [5]}

Μικρός αλλά άγνωστος αριθμός ασθενών με Σύνδρομο Παροδικού Οιδήματος του Μυελού, παρουσιάζει μεταναστευτικό πρότυπο του οιδήματος, είτε στην ίδια άρθρωση είτε σε ισχίο (θίγεται σπανιότερα^[5]) ή ποδοκνημική.  Η νέα εντόπιση μπορεί να γίνει σε 2 - 12 μήνες συνήθως, μετά την αρχική προσβολή. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να παρουσιάζουν συστηματική οστεοπενία. Το σύνδρομο αυτό αποκαλείται Περιοχική (Τοπική) Μεταναστευτική Οστεοπόρωση^[3] (Regional Migratory Osteoporosis): συχνότερη στους άνδρες σε ηλικία 30 -50 ετών. Κλινικά, μοιάζει με την Παροδική Οστεοπόρωση του Ισχίου, με την εμπλοκή της κάθε άρθρωσης να διαρκεί περίπου 9 μήνες. Οι υποτροπές στα άλλα οστά μπορεί να παρουσιάζονται διαδοχικά ή να χωρίζονται από διαστήματα μέχρι και 2 χρόνια και περισσότερο.^[5]

H οιδηματώδης διαμόρφωση του εγγύς μηριαίου με χαμηλής έντασης μαγνητικό σήμα στις εικόνες Τ1WI, υψηλής έντασης μαγνητικό σήμα στις εικόνες Τ2WI και με σκιαγραφική ενίσχυση αποτελεί σχετικά σύνηθες εύρημα ποικίλης αιτιολογίας. Συχνές αιτίες αποτελούν η Παροδική Οστεοπόρωση του Ισχίου και η Άσηπτη Νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου. Λιγότερο συχνές αιτίες είναι το τραύμα, τα κατάγματα ανεπαρκείας, οι λοιμώξεις και οι όγκοι.^[4]

Τα ακόλουθα κριτήρια συνηγορούν υπέρ της διάγνωσης της αναστρέψιμης παροδικής οστεοπόρωσης και δεν αποτελούν χαρακτηριστικά της μη αναστρέψιμης άσηπτης νέκρωσης^[4]: MRI: 1/ Οίδημα χωρίς εστιακές υποχόνδριες αλλοιώσεις. 2/ Υποχόνδριες αλλοιώσεις μικρότερες από 12,5Χ4mm στις Τ2WI fat sat και τις Τ1WI μετά τη χορήγηση σκιαγραφικής ουσία

Απεικονιστικά: Απλή Ακτινογραφία (Rx): ▪Οστεοαραίωση (diffuse vs. patchy ± band-like οστεοπενία) 3 - 6 εβδομάδες (φυσιολογική α/α τις πρώτες μέρες μετά τα αρχικά συμπτώματα (άλγος στη βουβωνική χώρα και επώδυνη βάδιση), ▪Απομετάλλωση της υποχόνδριας πλάκας, ▪Διατήρηση του μεσαρθρίου διαστήματος, ▪Επαναμετάλλωση εντός 10 μηνών.^{[1], [4]} Αξονική Τομογραφία (CT): ▪Ελαττωμένη οστική πυκνότητα με άθικτη δοκίδωση, ▪Εξασθενημένη υποχόνδρια πλάκα, ▪Φυσιολογικό μεσάρθριο διάστημα - στεφανιαίες ανασυνθέσεις.^[1] Μαγνητική Τομογραφία (MRI): μέθοδος εκλογής: Τ1WI: ▪Διάχυτα ή μεγάλες περιοχές χαμηλής έντασης σήματος στην κεφαλή του μηριαίου, στον αυχένα, ±στην διατροχαντήρια περιοχή, ±την κοτύλη, ▪Σαφώς επιγεγραμμένο ομοιογενές μοτίβο οιδήματος, ▪±Χαμηλής έντασης μεσαρθική συλλογή / ύδραρθρο, ▪Οι αλλοιώσεις μπορεί να φείδονται τα εξωτερικά όρια της κεφαλής του μηριαίου ± τον μείζονα τροχαντήρα, Τ2WI: ▪Υψηλής έντασης σήμα σε κεφαλή και αυχένα του μηριαίο (σαφέστερη στην Τ2 fat sat και στην STIR), ▪Μεταβλητότητα στις ανατομικές περιοχές υψηλού σήματος του μυελού σε διαδοχικές εξετάσεις, ▪Το οίδημα είναι σαφώς περιγεγραμμένο χωρίς χαμηλής έντασης γραμμή / ταινία (χωρίς double - line sign), ▪Φυσιολογικός φλοιός + Υποχόνδρια πλάκα, ▪Φυσιολογικοί παρακείμενοι μαλακοί ιστοί, ▪Μικρό έως μέτριο ύδραρθρο. Τ1WI+: ▪Ετερογενής σημαντικού βαθμού πρόσληψη. Απεικονιστικές Συστάσεις: Πρωτόκολλα: ▪Τ1 (όχι PD) για την ανάδειξη της χαμηλής έντασης σήματος του οίδημα του μυελού σε αντίθεση με την φυσιολογικό σήμα του λίπος του μυελού, ▪Στεφανιαία FS, PD, FSE, ή STIR (αξονικές + οβελιαίες τομές  είναι δεύτερης επιλογής).^[1]

Karapasias Nikos, MD Radiologist 

[1]D. Stoller, P. Tirman, M. Bredella, Diagnostic Imaging: Orthopaedics, AMIRSYS; 1 edition (2003), ISBN-13: 978-0721629209
[2]Karantanas AH (2007) Acute bone marrow edema of the hip: role of MR imaging. Eur Radiol 17:2225–2236
[3]Karantanas AH, Drakonaki E, Karachalios T et al (2008) acute non traumatic marrow edema syndrome in the knee: MRI findings at presentation, correlation with spinal DEXA and outcome. Eur J Radiol 67(1):22-337
[4] E.J. Rummeny,  P. Reimer,  W. Heindel, Μαγνητική Τομογραφία Ανθρώπινου Σώματος, 2011, Ιατρικές Εκδόσεις Χ. Βασιλειάδης, ISBN: 9783131358417
[5]D. Sutton, Ακτινολογία και απεικόνιση, Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, 2003, ISBN 960-399-130-9