Σπλήνωση

Splenosis

Κλινικά - Ιστορικό: -Άνδρας μεγάλης ηλικίας σε διερεύνηση χρόνιου βήχα με ιστορικό σπληνικής κάκωσης / σπληνεκτομής προ 8 ετίας (τροχαίο ατύχημα). 
Εξέταση - Ευρήματα: -Αξονική Τομογραφία (CT) Θώρακος: Ως τυχαίο εύρημα υποδιαφραγματικά αριστερά & στην ανατομική θέση του σπλήνα παρατηρούνται ορισμένα στρόγγυλα & ωοειδή ομοιογενή μορφώματα (κίτρινα βέλη – το μεγαλύτερο ~3 cm). Ο ασθενής αναφέρει ιστορικό σπληνικής κάκωσης / σπληνεκτομής.

Σπλήνωση (Splenosis) = μετατραυματική αυτομεταμόσχευση σπληνικού ιστού (ετερότοπος σπληνικός ιστός)^[1]: σπληνικός ιστός εμφυτεύεται στο εσωτερικό της κοιλίας ή του θώρακος μετά από τραύμα^[2]. Διαμόρφωση μαζών στο περιτόναιο, κατά μήκος του διαφράγματος, του μεσεντερίου, του επιπλόου, του ήπατος και του υπεζωκότα.^[1]

Συνήθως ανιχνεύονται περί τα 10 χρόνια μετά τον τραυματισμό (μεταξύ 6 μηνών και 32 ετών).^[1]

Συνήθως δεν υπάρχει σπλήνας (σπληνεκτομή μετά από κάκωση). Εάν υπάρχει ιστορικό σπληνικού τραύματος ή χειρουργείου, η σπλήνωση πρέπει να θεωρείτε πιθανή.^[3] Για επιβεβαίωση να χρησιμοποιηθεί σπινθηρογράφημα με σεσημασμένα ερυθρά αιμοσφαίρια ή με θειϊκό κολλοειδές.^{[3], [4]}

Μία κλινική ένδειξη σπλήνωσης είναι η απουσία των σωματίων Howell – Jolly  στο περιφερικό αίμα σε ασθενή με ιστορικό σπληνεκτομής. Αποτελούν τμήματα του πυρηνικού υλικού μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια Όταν υπάρχει λειτουργικός σπληνικός ιστός, αυτά τα ερυθρά διηθούνται από το αίμα.

Απεικονιστικά: Υπερηχογράφημα (US): στρογγυλοί όζοι συμπαγούς ιστού ποικίλου μεγέθους παρατηρούνται στο αριστερό άνω τεταρτημόριο: έχουν την ομοιογενή ηχοδομή του σπληνικού ιστού με μέγεθος μικρότερο των 5 cm^[4]: ή από μερικά mm έως 3 cm (λόγω της περιορισμένης αιματικής παροχής από το την τοπική νεοαγγείωση).^[1] Αξονική Τομογραφία (CT): πολλαπλές στρόγγυλες ή ωοειδείς μάζες σε έναν ασθενή με ιστορικό σπληνικής κάκωσης / σπληνεκτομής. Οι μάζες είναι ομοιογενείς μετά την έγχυση του σκιαγραφικού (ο βαθμός ενισχύσεως μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το βαθμό αιμάτωσης).^[2] Μαγνητικός Τομογράφος (MRI): ●Χαμηλής έντασης σήμα στην Τ1-WI, ●Ετερογενή πρόσληψη (red + white pulp difference), ●Υψηλής / σπάνια χαμηλής (λόγω εναπόθεσης σιδήρου) έντασης σήμα στην Τ2-WI.^[1]

Διαφορική Διάγνωση^[5]: ΔΕΝ θα πρέπει να συγχέεται με την πολυσπληνία ή τα επικουρικά σπληνίδια (accessory spleens / splenunculi) οι οποίες είναι συγγενείς καταστάσεις και έχουν αρτηριακή αιμάτωση από την σπληνική αρτηρία. Η ΔΔ για τα οζίδια μαλακών μορίων περιλαμβάνει: α/Περιτοναϊκές Μεταστάσεις, β/Υπερπλαστικοί Λεμφαδένες, γ/Ενδομητρίωση.

Nikos Karapasias, MD Radiologist

[1]Wolfgang Dähnert, Radiology Review Manual (Dahnert, Radiology Review Manual),  7th ed., 2011 LWW; North American Edition, ISBN-10: 1609139437
[2]M. Prokop, Spiral and Multislice Computed Tomography of the Body, 2003,  Τhieme, 392-393, ISBN-10: 9780865778702
[3]Middleton W.D., Kurtz A.B., Hertzberg B.S., The Requisites: Υπερηχοτομογραφία, 2006, Κωνσταντάρας, ISBN: 960-88361-8-2
[4]Brant W.E., Υπερηχοτομογραφία (Θεμελιώδης Εκπαιδευτικός Κύκλος), 2005, Βασιλειάδης, ISBN: 960-86612-8-5
[5]I. Bickle,  F. Gaillard et al., Splenosis, https://radiopaedia.org/articles/splenosis